Ultsje Jellema Steggerda, 2e Kampioen op de Middaglossing SMN 2023

Ultsje Jellema Steggerda, 2e Kampioen op de Middaglossing SMN 2023

Op bezoek bij een levende legende!
Dit wordt gezegd van een persoon die zo beroemd is dat hij of zij al tijdens zijn leven onderwerp is van veel media-aandacht en populaire verhalen. Officieel komt de uitdrukking vanuit het Engels en is afgeleid van ‘legend in one’s lifetime’ of ‘living legend’. Het is bijzonder leuk om bij zo’n gelouterde liefhebber op bezoek te gaan en een reportage van te maken.
Griet en Ultsje Jellema wonen in Steggerda in een mooi vrijstaand huis met veel ruimte er omheen en zeer landelijke gelegen. Steggerda is een streekdorp dat in de Middeleeuwen is ontstaan aan de Binnenweg van Oldemarkt naar Noordwolde. Het ligt in het zuiden van Friesland en is 1 van de 26 dorpen van gemeente Westellingwerf, niet ver van Heerenveen. In Steggerda zijn ook beide kinderen geboren en opgegroeid. Ze kregen een zoon en een dochter. De zoon is niemand minder dan Jelle, die nu furore maakt met de postduiven op de marathon in Nijverdal. In totaal zijn er 6 kleinkinderen.

Van beroep was Ultsje Landbouwvoorlichter, hij adviseerde agrariërs over landverbetering, stallenbouw en voerwijze. Tot zijn pensioen heeft hij dit werk met veel plezier gedaan. Ook is hij erg begaan met de natuur in de breedste zin. Zo werkte hij jaren samen met de beroemde bioloog Johan de Jong (ooit nog biologie docent van de schrijver dezes) bij het in kaart brengen, meten, wegen en ringen van (kerk)uilen. Veel onderzoek is tevens uitgevoerd naar zwaluwen. Zelf heeft hij een eigen stam Friese zwarte kippen gekweekt en in het verleden waren de rennen achter huis ook nog het domein van fazanten. Zijn kennis over vogels en roofvogels is bijzonder groot. Zo zie je maar hoe veelzijdig een mens kan zijn.

In 1967 is Ultsje lid geworden van de Vredesduif in Noordwolde. Eerst werd er alleen programma gespeeld. Zijn eerste duiven kwamen van Joop van Olphen, een clubgenoot. De eerste kennis over verzorging, voeren, medicijnen en spelen van duiven kreeg Ultsje vooral van Arnold Beute, de vader van Gert Jan uit Wilhelminaoord. Hier heeft hij veel aan gehad. In 1972 werd voor het eerst meegedaan op Bergerac (985 km) en dit met uitstekend resultaat. Dat was langzaam de opmaat naar de marathon. De  eerste geweldige duif die Ultsje had op de marathon was de “Stuntman”.

Voor het zware werk werden diverse duiven aangeschaft bij Piter Beerda Ter Idzard, die in die tijd enorm sterk speelde op alle afstanden. Hij had duiven aangeschaft van Delbar en diverse andere tophokken uit België. Ook kreeg Piter een duif aangevlogen van André Vanbruaene uit Lauwe (B). Deze duif heeft het verschil gemaakt op de marathonvluchten
Zeer goede duiven kwamen naar Steggerda van Ko van Dommelen en Akkerman, ook overwegend duiven van Ko van Dommelen. Er werd regelmatig met andere liefhebbers geruild of samen gekweekt. Dit gebeurde alleen maar met duiven uit het beste van het beste.

Jelle Jellema
Als je het hebt over Ultsje Jellema kun je natuurlijk niet om zijn zoon Jelle heen, een begrip in het marathon wereldje in binnen en buitenland.
Jelle kon amper lopen zei Griet, toen zat hij al in het duivenhok. Dit werd natuurlijk gestimuleerd door zijn vader. Jelle was een jaar of 7 toen hij op voetbal zat. Dat was altijd op zaterdag en als de duiven dan konden komen zat Jelle meer in de lucht te turen dan dat hij op de tegenstanders lette. Daarom werd hij regelmatig gewisseld omdat overvliegende duiven belangrijker voor de kleine Jelle waren. Ook hebben ze een keer met 12 man in het veld gestaan. In de pauze was Jelle naar buiten geglipt om te kijken of er al duiven overvlogen en had gemist dat hij de twee helft gewisseld was. Dus iedereen ging na de pauze het veld op en er werd na het fluitje van scheidstrechter begonnen met de tweede helft. Tot de begeleider zag dat Jelle nog op het voetbalveld stond mee te spelen. Het spel werd gestopt en Jelle mocht alsnog op de bank plaatsnemen. Na het seizoen is hij van voetbal af gegaan en werd de hulp van Ultsje. Met het oplopen van de leeftijd werd Jelle zijn rol steeds prominenter.

In 2008 is Jelle verhuisd naar Nijverdal en vliegt Ultsje onder eigen naam verder in Steggerda. Jelle komt elke week wel even langs om samen met zijn vader de duiven te bekijken en zien of alles er goed op staat. Voor het inkorven van de marathon vluchten komt Jelle langs om samen met Ultsje de duiven te beoordelen die meegaan en de aangewezen te bepalen. Het is toch bijzonder dat je als vader en zoon met zoveel plezier de duivensport kunt bedrijven en ook nog op hoog niveau kunt presteren.

De hokken
Doordat Ultsje wat meer op leeftijd komt heeft hij ervoor gekozen om de oude vliegploeg te halveren. Het hok is daarom ook bijna gehalveerd en er staat nu nog een vlieghok voor de oude duiven van 5 meter lang met 2 afdelingen. Het hok is inmiddels 51 jaar oud en functioneert nog uitstekend
Er waren afgelopen seizoen 30 koppels vliegduiven en 50 jonge duiven. Ultsje heeft geen kwekers, hij kweekt alleen uit de beste vliegduiven en Jelle voorziet hem regelmatig van de nodige jonge duiven.

Vaandeldrager
Er is in Steggerda al zoveel gewonnen dat het bijna niet te doen is daar een keus uit te maken. Wat een absolute top duif is, is “Kleine Meike” NL17-1626661. Ze is de beste duif van de laatste jaren en speelde als jaarling een 4e NPO op Periqueux en 6e  Nat. Bergerac in 2018. Als tweejarige werd ze gegrepen door de roofvogel en werd niet gespeeld. Als driejarige speelde ze 9e  NPO Limoges en 4e Nat. Bergerac. De vader komt van J. Aretz, die veel duiven heeft van Jellema x de “Super Kweker “ van W. Wittebol. De moeder komt uit zoon Romee x New Jade 5. Een prachtige stamboom en ze kweekt ook uitstekend. Echt een ‘witte raaf’.

Welke duiven behaalden de punten voor SMN
Wat wel bijzonder wordt tijdens de prijsuitreiking van SMN dit jaar is dat zowel Jelle als Ultsje op het podium worden gehuldigd. Jelle werd dit jaar 1e kampioen op de ochtendlossing en Ultsje werd 2e kampioen op de middaglossing. Is zoiets ooit wel eens eerder voor gekomen!!!!

Ultsje werd 2e kampioen op de middaglossing met de volgende duiven en klasseringen:
* Op Sint Vincent 1158 km was het de NL17-1625871 die als 2e aangewezen op de inkorflijst stond en hij speelde:
36e NPO van afd. Friesland ’96 en de 62e van SMN.

Deze doffer speelde reeds een 19e NPO Libourne ’22, 31e Nat. St. Vincent ’21, 50e NPO Agen ’22, 54e Nat. St. Vincent ’23, 71e Nat St. Vincent ’21 etc. Het is wel een duif die de lange afstand aan kan, 3x vroeg op 1158 km!

* Op Cahors 1050 km stond de NL20-1064942 als 1e aangewezen op de inkorflijst en hij was de tweede duif thuis. De “942” vloog:
30e NPO van afd. Friesland ’96 en 60e van SMN.

Deze doffer heet “Mike” en is een zoon van “Kleine Meike”. De vader komt uit Jelle zijn basislijnen met MG430, Evi, Samerian Fighter, en Saar.
“Mike” was 1e duifkampioen jaarlingen FFC en vloog o.a.: 14e NPO Limoges ’21, 19e NPO Limoges ’22, 23e NPO Limoges ’23, 35e NPO Cahors ’23, 51e Nat. Cahors ’23, 89e NPO Periqueux ’21.

* Op Bergerac 984 km speelde Ultsje met de 2e aangewezen NL20-1064993:
4e NPO van afd. Friesland ’96 en 9e van SMN.

Deze doffer heet “Son Kleine Meike” en is een volle broer van “Mike” de 1e aangewezen duif op Cahors. “Son Kleine Meike” was 3e duifkampioen jaarlingen FFC en vloog o.a.: 10e Nat. Bergerac ’23, 31e NPO Limoges ’23, 33e NPO Limoges ’21, 45e NPO Cahors ’22, 64e NPO Bergerac ’21.

Leuk om te vermelden is dat Jelle vrijdag voor het inkorven van Bergerac langs kwam om samen de vliegploeg te beoordelen. Jelle gaf aan dat de “993” top was en als eerste aangewezen de korf in kon. Ultsje zei, ik was eigenwijs en zette zijn broer de “942” als eerste aangewezen op de lijst, maar Jelle had wel gelijk. De “993” werd op Bergerac geklokt om 05.07.11 uur en heeft dus een deel van de nacht doorgevlogen. Bepaalde duiven uit deze lijn kunnen nachtvliegen zei Ultsje vol trots.

Het jaar rond
In de herfst blijven de duiven allemaal bij elkaar op één  hok. De nestbakken worden zo gezet dat de duiven er niet kunnen broeden, maar wel lekker kunnen zitten.
In de winter moeten de duiven  beslist niet te zwaar worden. 25 gram voer per dag is genoeg zegt Ultsje.
De duiven mogen zo nu en dan los, maar er is veel last van roofvogels. Het is altijd opletten.
Begin februari worden de duiven gescheiden om ze dan eind februari te koppelen. Alle duiven brengen 2 jonge duiven groot.

Speelwijze (systeem):
Hier wordt al jaren met veel succes op nest gespeeld. Er wordt zo gekoppeld dat de duiven met Limoges op 10 dagen eieren zitten. Hier krijgt Ultsje een handig schema voor op papier van Jelle. Daar staat precies op wanneer de duiven te koppelen om te pieken op welke vlucht. Ultsje is er erg gecharmeerd van om doffers te spelen op eieren met nog de verzorging van een 1 jonge duif. Dit heeft hem al vele vroege klasseringen opgeleverd.

Op Limoges worden meestal de tweejarige duiven gespeeld en op Sint Vincent (1158 km) de duiven van 3 jaar en ouder.
De jaarlingen worden flink aan de tand gevoeld en gaan 2 tot 3 keer mee op de middaglossing. Bij het verspelen van een doffer leent Ultsje wel eens eentje uit Nijverdal om een duivin weer optimaal voor te bereiden voor de vlucht.

Training rond het hok
De jonge duiven en de oude duiven gaan om dezelfde tijd los, zo rond 7.30 uur. Ultsje is van mening dat ze gezamenlijk sneller en beter vliegen. Dit begint zo rond eind april als de jongen al flink vliegen.
Eerst worden de jongen vanuit de binnen hokken naar de ren gedreven, om dan via de open deur in de ren alle duiven er zo snel mogelijk uit te laten. Hierdoor heeft de havik minder kans. Daarna gaan de oude duiven los en de duiven op het nest moeten ook naar buiten. Dan vliegt er één grote groep met duiven boven Steggerda. Ze moeten verplicht 45 minuten vliegen anders wordt de vlag erbij gehaald. Regelmatig zie je de jongen apart weggaan en dan blijven de oude duiven nog hun rondjes draaien. Na 45 minuten mogen ze nog wat vrij om het hok heen dartelen, mits het kan vanwege de vele roofvogels.
Opleren wordt alleen gedaan via de trainingsvluchten en het regulieren programma van de afdeling.
Soms worden de oude duiven in de middag nog los gelaten met een bad voor het hok. Ook dan moeten ze eerst wel verplicht 45 minuten trainen.

Het jonge duivenhok
Het jonge duivenhok zit rechts van de deur en bestaat uit 2 afdelingen met een ren. Links van de deur zitten een paar laatjes, maar dit deel van het hok wordt niet echt meer gebruikt.

Medicijnen en voer
Jelle komt regelmatig langs en onderzoekt de duiven indien nodig en zorgt voor Paratyfus en PMV entingen. Ultsje volgt Jelle zijn systeem met medicijnen en ook met voer.

Schema medicijnen:
Begin januari    Paratyfus enting
Eind maart        Paramyxo enting
April                    Ontwormen 14 dagen later anti-luis /worm druppel
Begin mei         4-5 daagse geelkuur

-    Er worden geen bijproducten gebruikt, er worden wel veel mineralen gegeven zoals vitalith en vi-spu-min.
-    Regelmatig verse groenten (sla, andijvie, kool).

Als voer wordt Beyers gebruikt, dit is logischer wijs het Beyers Jellema voersysteem.

Iets toevoegen wat je belangrijk vindt
Vroeger deed iedereen aan alle programmavluchten mee om maar algemeen kampioen te worden. Dat is tegenwoordig wel anders. Veel liefhebbers leggen zich door een verdergaande specialisatie toe op de vluchten die zij ambiëren. Dit is een prima ontwikkeling.

Daarnaast ziet Ultsje  als “vogelaar” een toename van roofvogels met bijbehorende problematiek, naast dat duivenliefhebbers er veel last van kunnen hebben zijn ze ook onderdeel van de predatie op weidevogels.

Het was een heel gezellige ochtend bij Griet en Ultsje Jellema in Steggerda.  Heel fijn dat ze beide zo open waren, vandaaruit kunnen liefhebbers weer wat opsteken.  “De Tiid Hâldt Gjin Skoft”.  Je hoeft de Friese taal niet echt te beheersen om te begrijpen wat hiermee bedoeld wordt. (De tijd neemt geen pauze en zo is een ochtend erg snel voorbij gegaan.)

Auteur
Simon Kuipers

<<< Terug